گلچین نکاتی از تفسیر امام قرطبی:
سه شنبه, ۱۹ دی ۱۳۹۶، ۰۱:۴۰ ب.ظ
- { وَتَحْسَبُهُمْ أَیْقَاظًا وَهُمْ رُقُودٌ وَنُقَلِّبُهُمْ ذَاتَ الْیَمِینِ وَذَاتَ الشِّمَالِ وَکَلْبُهُم بَاسِطٌ ذِرَاعَیْهِ بِالْوَصِیدِ لَوِ اطَّلَعْتَ عَلَیْهِمْ لَوَلَّیْتَ مِنْهُمْ فِرَارًا وَلَمُلِئْتَ مِنْهُمْ رُعْبًا }
و(اگر به اصحاب کهف نگاه می کردی) می پنداشتی بیدارند،در حالیکه آنها خفته بودند و ما آنها را به سمت راست و چپ می گرداندیم،و سگ آنها دستهای خود را (بحالت پاسبانی) بر دهانه غار گشوده بود.اگر به آنها نگاه می کردی قطعا فرار می کردی و تو از آنها سخت می ترسیدی.
سوره الکهف - آیه شماره ۱۸
و سگ آنها دستهای خود را (بحالت پاسبانی) بر دهانه غار گشوده بود:هنگامیکه سگی به خاطر همراهی اش با افراد نیک و اولیا به این درجه و مرتبه بالا می رسد - تا آنجا که الله متعال خبر آن را در کتابش می دهد- چه گمانی خواهی داشت درباره مومنان یکتاپرست و دوستدار و همراهان اولیا و صالحین؟
---------------------------------
(وَکَلْبُهُمْ بَاسِطٌ ذِرَاعَیْهِ بِالْوَصِیدِ) إذا کان بعض الکلاب قد نال هذه الدرجة العلیا بصحبته ومخالطته الصلحاء والأولیاء -حتى أخبر الله تعالى بذلک فی کتابه-، فما ظنک بالمؤمنین الموحدین، المخالطین المحبین للأولیاء والصالحین؟ الجامع لأحکام القرآن
- { أًمْ حَسِبَ الَّذِینَ اجْتَرَحُوا السَّیِّئَاتِ أّن نَّجْعَلَهُمْ کَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَوَاء مَّحْیَاهُم وَمَمَاتُهُمْ سَاء مَا یَحْکُمُونَ }
آیا کسانی که مرتکب بدیها شدند،گمان کردند که (ما) آنها را همچون کسانی قرار می دهیم که ایمان آورده اند و کارهای شایسته انجام داده اند که زندگی شان و مرگشان یکسان باشد؟چه بد داوری می کنند!
سوره الجاثیة - آیه شماره ۲۱
عبدالرحمن بن عجلان گفته است:شبی را نزد ربیع بن خیثم گذراندم که برخاست تا نماز بخواند تا اینکه به این آیه رسید:
آیا کسانی که مرتکب بدیها شدند،گمان کردند که (ما) آنها را همچون کسانی قرار می دهیم که ایمان آورده اند و کارهای شایسته انجام داده اند که زندگی شان و مرگشان یکسان باشد؟چه بد داوری می کنند!
بنابراین شبش را صبح کرد در حالی که شدیدا گریه می کرد و بعد از این آیه به تلاوت آیه دیگری نپرداخته بود.
---------------------------------------
قال عبد الرحمن بن عجلان: بِتُّ عند الربیع بن خیثم ذات لیلة، فقام یصلی فمر بهذه الآیة: (أًمْ حَسِبَ الَّذِینَ اجْتَرَحُوا السَّیِّئَاتِ أّن نَّجْعَلَهُمْ کَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَوَاء مَّحْیَاهُم وَمَمَاتُهُمْ سَاء مَا یَحْکُمُونَ)، فمکث لیلته حتى أصبح، ما جاوز هذه الآیة إلى غیرها ببکاء شدید.
الجامع لأحکام القرآن
- { أًمْ حَسِبَ الَّذِینَ اجْتَرَحُوا السَّیِّئَاتِ أّن نَّجْعَلَهُمْ کَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَوَاء مَّحْیَاهُم وَمَمَاتُهُمْ سَاء مَا یَحْکُمُونَ }
آیا کسانی که مرتکب بدیها شدند،گمان کردند که (ما) آنها را همچون کسانی قرار می دهیم که ایمان آورده اند و کارهای شایسته انجام داده اند که زندگی شان و مرگشان یکسان باشد؟چه بد داوری می کنند!
مسروق از مردی از اهالی مکه نقل کرده که گفت:این است مقام تمیم داری،شبی او را دیدم تا زمانیکه صبح شد و یا نزدیک بود صبح شود،آیه ای از کتاب الله متعال را می خواند و رکوع می نمود و سجده می کرد و گریه و زاری می کرد(در حالیکه این آیه را پیوسته تلاوت می کرد):{ أًمْ حَسِبَ الَّذِینَ اجْتَرَحُوا السَّیِّئَاتِ أّن نَّجْعَلَهُمْ کَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَوَاء مَّحْیَاهُم وَمَمَاتُهُمْ سَاء مَا یَحْکُمُونَ - آیا کسانی که مرتکب بدیها شدند،گمان کردند که (ما) آنها را همچون کسانی قرار می دهیم که ایمان آورده اند و کارهای شایسته انجام داده اند که زندگی شان و مرگشان یکسان باشد؟چه بد داوری می کنند!
------------------------------------------
قال مسروق عن رجل من أهل مکة: هذا مقام تمیم الداری، لقد رأیته ذات لیلة حتى أصبح أو قرب أن یصبح، یقرأ آیة من کتاب الله ویرکع ویسجد ویبکی: (أًمْ حَسِبَ الَّذِینَ اجْتَرَحُوا السَّیِّئَاتِ أّن نَّجْعَلَهُمْ کَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَوَاء مَّحْیَاهُم وَمَمَاتُهُمْ سَاء مَا یَحْکُمُونَ).
الجامع لأحکام القرآن
- { سَیَقُولُونَ ثَلَاثَةٌ رَّابِعُهُمْ کَلْبُهُمْ وَیَقُولُونَ خَمْسَةٌ سَادِسُهُمْ کَلْبُهُمْ رَجْمًا بِالْغَیْبِ وَیَقُولُونَ سَبْعَةٌ وَثَامِنُهُمْ کَلْبُهُمْ قُل رَّبِّی أَعْلَمُ بِعِدَّتِهِم مَّا یَعْلَمُهُمْ إِلَّا قَلِیلٌ فَلَا تُمَارِ فِیهِمْ إِلَّا مِرَاء ظَاهِرًا وَلَا تَسْتَفْتِ فِیهِم مِّنْهُمْ أَحَدًا }
(گروهی)خواهند گفت:آنها سه نفر بودند که چهارمین آنها سگشان بود و (گروهی) می گویند:پنج نفر بودند که ششمین آنها سگشان بود-همه ی اینها سخنانی بدون دلیل است-و (گروهی) می گویند:آنها هفت نفر بودند و هشتمین انها سگشان بود،بگو:پروردگار من از تعداد آنها آگاه تر است.جز گروه کمی تعداد آنها را نمی دانند.پس درباره ی آنان گفتگوی مختصر و ساده داشته باش و از هیچ کس درباره ی انها سوال مکن.
سوره الکهف - آیه شماره ۲۲
امام قرطبی رحمه الله در تفسیر آیه فوق این چنین فرموده است:از پیامبر صلی الله علیه و علی آله و صحبه وسلم روایت شده که ایشان از مسیحیان نجران در رابطه با اصحاب کهف سوال کردند و در نتیجه الله متعال او را(همچنانکه در پایان آیه ذکر شده) از پرسش (از مسیحیان) منع نمود.
و در این آیه دلیلی ست مبنی بر منع مسلمانان از مراجعه به (افراد دارای ادیان) اهل کتاب (آسمانی) در مساله ای (از مسائل) علمی.
پ ن :منظور از علم در جمله فوق،علم شرعی می باشد.
----------------------------------------
روی أنه - علیه السلام - سأل نصارى نجران عنهم فنهی عن السؤال، وفى هذا دلیل على منع المسلمین من مراجعة أهل الکتاب فی شیء من العلم
الجامع لأحکام القرآن
