| دفترچه

مغولان در پیشروی های خود در مناطق کردنشین (در ترکیه امروزی)به دره ‏اى سرازیر شدند که نزدیک طنزه بود و آن جا را وادى القریشیه مى‏ خواندند که در آن قومی از کُردهای مسمی به قریشی ساکن بودند قریشیه آب‏ هاى روان و باغهاى بسیار داشت و راهى که‏ بدان جا می رسید باریک و سخت بود مردم قریشیه با مغولان جنگیدند و آنان را از پیشروى باز داشتند و از زادگاه خویش دفاع کردند. از هر دو سو مردان بسیارى کشته شدند و در نتیجه پایدارى و ایستادگى مردم قریشیه، مغولان بى‏ اینکه از تاخت و تاز خود نتیجه ‏اى بگیرند بازگشتند.

----------------------------------------------------------------------------------

مفرج الکروب فی أخبار بنی أیوب، ج4، ص 325- 326. و نهایة الأرب فی فنون الأدب، ج27،ص343. و  تاریخ کامل بزرگ اسلام و ایران، ج33، 151- 152.

بعد از نابودی و تسخیر ممالک ایوبیان (از نوادگان صلاح الدین ایوبی) توسط هلاکو خان مغول، آخرین امیر آنان به نام ملک ناصر کُرد گریخت و سردار مغول یعنی کتبوغا در جستجوی اخبار ملک ناصر بود تا اینکه به مکان وی پی برد.

کتبوغا گروهى از سپاه را از پى او فرستاد  اینان او را گرفتند و نزد هولاکو آوردند. چون ملک ناصر حاضر آمد، ایلخان از دیدنش شادمان شد و به او وعده هاى جمیل داد و گفت که او را به کشورش باز مى گرداند. در این ایام هولاکو در جبال طاق بود.

اما در همین احوال خبر رسید که قوتوز ترکمانى، که والى مصر بود، در نبردی سهمگین سپاه مغول را درهم شکسته و کتبوغا را کشته و فرزندانش را نیز به اسارت گرفته است. این واقعه در بیست و هفتم ماه رمضان سال 658 بود. چون هولاکو این خبر بشنید به خشم آمد و ملک ناصر کُرد و برادرش ملک ظاهر و همه کسانى را که با او بودند به قتل رسانید.

----------------

تاریخ مختصرالدول، ابن العبرى، ترجمه عبد المحمد آیتى، تهران: انتشارات علمى و فرهنگى، چاپ اول، 1377 ش، ص 383 و نیز نگاه کنید به سیر أعلام النبلاء، شمس الدین الذهبی، القاهرة: دار الحدیث، الطبعة: 1427 هـ-2006 م، ج 16،ص 396 - 398.

پرسش ۲۵:

مردی که از دین زرتشتی به اسلام تغییر مذهب دهد آیا ما یملکی (اموالی) که در دورانی که دین زرتشتی داشت و به او متعلق بود اکنون هم که مسلمان شده به او تعلق می گیرد یا خیر؟ اگر کسی آن اموال را غصب کند آیا قانونی خواهد بود؟ اگر نه، آن اموال به کدام مرجع باید ارجاع شود.

پاسخ ۲۵:

اگر در پرسش مطروحه نکته تلویحی دیگری نهفته نیست که مستلزم پاسخ دیگری باشد، کسى که دینش را تغییر داده و از زرتشتى به اسلام گراییده، در دم مرتکب گناه تناپوهل شده است. 
اگر در دوران یک سال به دین اصلى اش "زرتشتى" برنگردد، به مجرد خاتمه سال سزایش مرگ خواهد بود.
هر مال و ثروت و در آمدى که در زمان زرتشتى بودنش داشته تابع "قانون انسان هاى بدوى" مى گردد.
قانون انسان هاى بدوى این است که:
هر زرتشتى که به آن اموال قبل از همه دست یافت، صاحب آن خواهد شد.
اگر براى شخص غاصب این امکان باشد که آن را در تصاحب خود نگاه دارد و به آن مسلمان شده پس ندهد، غاصب، محقّ است که آن را براى خود نگاه دارد.
اگر غاصب قادر نباشد که آن را براى خود نگاه دارد باید آن را به کسى که در زمان زرتشتى بودنش صاحب آن بوده، پس بدهد.

روایت اِمید اَشَوَهیشتان، ترجمه: نزهت صفای اصفهانی، تهران، نشر مرکز، چاپ اول، ۱۳۷۶، ص ۱۶۸ ـ ۱۶۹.

تصاویر از منبع:

دریافت تصویر اول

دریافت تصویر دوم

دریافت تصویر سوم

گاسپار دروویل صاحب منصب نظامی فرانسوی که در زمان فتحعلی شاه قاجار به ایران آمده بود در سفرنامه خود درباره کُردها می نویسد: 

کُردها هرگز لب به شراب نمى زنند و کیفر کسى که مرتکب این خلاف بشود، فوق العاده وحشتناک است.

 چنین خلافکارى را از دو پا به یک درخت آویزان مى کنند و غالبا دوازده ساعت او را به همین حالت در هوا معلق نگاه مى دارند و چنانچه براى بار دوم دست به چنین کارى بزند علاوه بر آویزان کردن او را شلاق هم مى زنند.

--------------------------

 سفر در ایران، گاسپار دروویل، ترجمه منوچهر اعتماد مقدم، تهران: شباویز، چاپ چهارم، 1370ش، ص 318.

دریافت عکس نوشته
حجم: 212 کیلوبایت

عبد الحسین خان سپهر در ذکر وقایع سال 1317 قمری درباره قحطی کُردستان (در زمان مظفرالدین شاه قاجار) می نویسد: قحطى در کُردستان به حدى بود که چندین روز مردم نان پیدا نمى کردند و برگ درخت مى خوردند چنان که زنى که به حسن و کثرت مو معروف کردستان بود و چند طفل داشت و از براى آنها نان پیدا ننمود، ناچار گیس خود را مقراض(قیچی) کرد و به خانه اى برده به سه هزار و ده شاهى فروخت و آن همه پول را به بازار برد و نان نیافت.

 (عاقبت) در روز 9 صفر 1317، مردم کُردستان شوریدند و ( به احتشام السلطنة حاکم وقت کُردستان) گفتند پول حاضر است. باید گندم از هرجا ممکن است حاضر کنى والا تو را پاره پاره خواهیم کرد. احتشام السلطنه قبول کرد که گندم حاضر نماید.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

مرآت الوقایع مظفرى، عبد الحسین خان سپهر، تصحیح عبدالحسین نوایى، تهران: میراث مکتوب، چاپ اول 1386، ج 1، ص 402- 403.

ژوبر فرانسوی که در زمان فتحعلیشاه قاجار از طرف ناپلئون به ایران آمده بود درباره مهمان نوازی کوردها می نویسد:

یک غریب که ظاهرى آراسته دارد هنگامى که از نزدیک یکى از این ایلات بگذرد سواران به شتاب به پیشبازش مى روند و به او مى گویند «خوش آمدید این خانه مال خودتان است و ما در خانه خودتان از شما پذیرائى مى کنیم. چه ساعت خوشى است؛ امیدواریم که براى شما سازگار باشد!» آنگاه او را به چادر مرد سالخورده ایل که از همه توانگرتر و محترم تر است راهنمائى مى کند و زنها برایش به شتاب خوراکى فراهم مى کنند. درحالى که یکى از زنها مشغول به نان پزى مى شود و آرد زبرى را به عجله خمیر مى کند دیگران در پى آوردن عسل و لبنیات هستند و بر روى زمین قالى هائى را که بافت دست خودشان است پهن مى کنند.

در همان وقت جوانکان به باربردارى از روى مالهاى بارکش مشغول هستند و پاهاى اسبان را مى شویند و در زمستان براى آنکه اسبها سرما نخورند نخست در پیرامون چادر خود، آنها را به تندى و سپس کم کم به آرامى مى رانند.

پیرمرد میزبان مى گوید «بچه ها، از مهمان ما خوب پذیرائى کنید: غریب عزیز خداست. درباره او و کسانش نباید که از هیچ چیز دریغ کنید. به مال سواریش توجه کنید چون اینها در بیابان براى صاحبش حکم کشتى را دارند؛ و تو اى مسافر، خوش آمدى، در اینجا در میان خانواده ات هستى. امیدوارم که خرسندى تو برکتهاى خداوند باشد. اگر تو چند ساعتى را با ما خوش بگذرانى ما بیش از تو خوشبخت مى شویم.»

------------

مسافرت در ارمنستان و ایران، ژوبر، پیر آمده امیلین پروب(متوفی 1847 م) ترجمه على قلى اعتماد مقدم، تهران: بنیاد فرهنگ ایران، چاپ اول1347 ه. ش، ص 69-70.

اردشیر بابکان در آغاز کار با خویشاوندان خود از طایفه بازرنگی و غیره مشغول زد و خورد شد و پیش از دست اندازی بەکرمان و سایر ولایات مجاور در فارس عشایر فارس را مطیع خویش کرد. در شاهنامه اشاره بەاین مصافها شده است.

سپاهی ز استخر بی مر ببرد 

بشد ساخته تا کند جنک کُرد

چو شاه اردشیر اندر آمد به تنگ

پذیره شدش کرد بی مر بەجنگ

یکی کار بد خوار و دشوار گشت 

ابا کرد  کشور همه یار گشت

یکی لشگری کرده بد پارسی 

فزونتر ز کُردان یکی دو بسی

یکی روز تا شب بر آویختند 

سپاه جهاندار بگریختند

اردشیر پس از فرار بار دیگر بەکُردان شبیخون برد:

چو شب نیم بگذشت و تاریک شد

جهاندار با کُرد  نزدیک شد

همه دشت از ایشان پر از خفته دید 

یکایک دل لشگر آشفته دید

چو آمد سپهبد ببالین کـرد

عنان بارۀ تیز تک را سپرد

همه بومهاشان بتاراج داد 

سپه را همه بدره و تاج داد

از این داستان بر می آید که کُردان در پارس بسیار بوده اند بحدی که در برابر پادشاە جوان و نیرومندی چون اردشیر مقاومت می کرده اند.

منبع ابیات:فردوسی-شاهنامه-پادشاهی اشکانیان

«استرابون» جغرافیدان و مورخ یونان باستان در چند قرن پیش از میلاد درباره چگونگی تربیت و پرورش بدنی جوانان کُرد می‌نویسد:

«جوانان ایرانی را چنان تربیت می‌کنند که در سرما و گرما و بارندگی تاب و توان داشته،‌ ورزیده باشند. اینها را کردک (kardak) گویند».

"ادامه پست قبلی"

عهدنامه ی آذربایجان:

چون مسلمانان در پیشرویهای خود در ایران به آذربایجان رسیدند آذربایجان را به صلح فتح کردند میان مردم آذربایجان و عتبه بن فرقد فرمانده مسلمان، عهدنامه ای بسته شد که متن زیر بخشی از این عهد نامه ی خواندنی را شامل می شود:

بر اساس عهدنامه آذربایجان: هیچ کس کشته نشود کسی به اسارت گرفته نشود، آتشکده ای ویران نگردد و متعرض کُردهای بلاشجان، سبلان و ساترودان نشوند و اهل شیز را از رقصیدن در عیدهایشان و از انجام مراسمشان منع نکنند.

منبع:بلاذری، فتوح البلدان، ص۳۱۷

تلنگری برای نا آگاهان بی ادب:و متعرض کُردهای بلاشجان،سبلان و ساترودان نشوند.

شیز:تخت سلیمان نام محوطهٔ تاریخی بزرگی در نزدیکی تَکاب و روستای شهر تخت سلیمان (در گذشته نصرت‌آباد) دراستان آذربایجان غربی و ۴۵ کیلومتری شمال شرقی این شهر است که زمانی به شیز معروف بود همان شهر مشهوری است که بنا به برخی روایت‌ها، زادگاه زرتشت بوده است.

دریافت عکس نوشته
حجم: 236 کیلوبایت

چون مسلمانان در پیشرویهای خود در ایران به آذربایجان رسیدند آذربایجان را به صلح فتح کردند میان مردم آذربایجان و عتبه بن فرقد فرمانده مسلمان، عهدنامه ای بسته شد که مورخ بزرگ ابن جریر طبری متن آن را اینگونه نوشته اند:

بسم الله الرحمن الرحیم

این امانیست که عتبه بن فرقد عامل امیر المؤمنین عمر بن خطاب به اهل آذربایجان، از اهالی دشت و کوه، اطراف، دره ها و اهل ادیان می دهد که تمام آنها بر جان ها، اموال، ادیان و شریعت های خود درامانند بر این مبنا که به قدر توان جزیه بدهند. بر کودک، زن، بیماری که دارایی ندارد و عابد خلوت نشین که دارایی ندارد جزیه نیست

اهل آذربایجان باید یک شب و روز سپاه مسلمین را مهمانی و راهنمایی کنند. هر کس به سپاه مسلمین بپیوندد جزیه آن سال را نمی دهد و هر کس که خواست در آذربایجان اقامت نکند و برود در امان است. جُندب آن را نوشت و بکیر بن عبدالله لیثی و سِماک بن خَرَشَه انصاری شاهد شدند.

منابع:طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج4، ص153 - 155/مسکویه، ج1، ص399 - 400/بلعمی، ج3، ص529 - 530/ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج3، ص27/ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج7، ص122/ابن خلدون، ج2، ص561/بلاذری، فتوح البلدان، ص317.

دریافت عکس نوشته
حجم: 500 کیلوبایت

ریشه عمیق باورهای اهل سنت و جماعت در خاک پهناور ایران زمین

حکیم نظامی گنجوی در ستایش چهار یار والا مقام پیامبرمان این چنین می سراید:

صدیق به صدق پیشوا بود****فاروق ز فرق هم جدا بود

وآن پیر حیائی خدا ترس****با شیر خدای بود همدرس

هر چار زیک نورد بودند****ریحان یک آبخورد بودند

زین خلیفه شد ملک راست**** خانه چهار حد مهیاست

از یک نورد بودن: همانند بودن، برابر بودن، مساوی بودن با یکدیگر در صفات( لغت نامه‌ی دهخدا ج۱۹ص۲۲۸۲۹)

منبع:نظامی، مثنوی لیلی و مجنون قصیده‌ی نعت رسول اکرم نظامی، براساس متن علمی و انتقادی آکادمی علوم شوروی، تهران، ققنوس، چاپ اول، ۱۳۸۰ص۴۸۱ ابیات ۳۶تا۳۹

دریافت تصویر
حجم: 145 کیلوبایت

به مهر علی گرچه محکم پیم

ز عشق عُمَر نیز خالی نِیَم

همیدون در این چشم روشن دماغ

ابوبکر شمعست و عثمان چراغ

بدان چار سلطان درویش نام

شده چار تکبیر دولت تمام

منبع:شرف نامه/بخش۴-در معراج پیغمبر اکرم

پ ن :جمال‌الدین ابومحمّد الیاس بن یوسف بن زکی بن مؤیَّد، متخلص به نظامی و نامور حکیم نظامی (زادهٔ ۵۳۵ هـ. ق در گنجه– درگذشتهٔ ۶۰۷–۶۱۲ هـ. ق) شاعر و داستان‌سرای ایرانی و پارسی‌گوی حوزهٔ تمدن ایرانی در سده ششم هجری (دوازدهم میلادی)، که به‌عنوان پیشوای داستان‌سرایی در ادب پارسی شناخته شده‌است.

منبع:جلال متینی،حکیم نظامی شاعری اندیشه ور،در ایران شناسی،سال سوم،شماره ۳،پاییز ۱۳۷۰،صفحه ۴۵۳

اسد الدین شیرکوه بن شاذی از کوردهای ارمنستان و سردار جنگی و عموی صلاح الدین ایوبی بود.

وی سردار زنگی و والی حمص بود.
شیرکوه حمله صلیبیون به مصر را دفع کرد و انطاکیه و اسکندریه را متصرف شد.سپس به حکومت مصر رسید.

منبع:تاریخ کورد و کوردستان-محمدامین زکی بیگ/الکامل فی التاریخ-ابن اثیر/سیر اعلام النبلاء-شمس الدین ذهبی

ایوبیان دودمانی کورد بودند که صلاح الدین ایوبی به مرکزیت مصر پایه گذاشت.این سلسله بر بخش عظیمی از خاورمیانه حکم می راند.

ایوبیان با شکست صلیبیان دست به فتوحات گسترده ای در سراسر خاورمیانه زدند.

سرانجام صلاح الدین با شکست اروپائیان و پادشاهی اورشلیم در جنگ حطین سرزمین مقدس را ضمیمه خاک ایوبیان کرد.

منابع:کورد و کوردستان-میخائیل لازاریف/الکامل فی التاریخ-ابن اثیر/صلاح الدین ایوبی-آلبر شاندور

پی نوشت اول:رنگ سبز در تصویر حدود حکمرانی دولت ایوبی را نشان می دهد.

پی نوشت دوم:به زبان ساده می توان گفت ایوبیان بر کشورهای امروزیِ

مصر

 عراق

(و کشور جعلی)اسرائیل

اردن

لبنان

لیبی

فلسطین

عربستان سعودی

سودان

سوریه

تونس

ترکیه

یمن

حکمرانی می کردند و سلطه داشتند.

پی نوشت سوم:دولت اسلامی ایوبی،بزرگترین دولت کوردی در طول تاریخ به شمار می رود.

پی نوشت چهارم و آخرین پی نوشت:اولین فاتح قدس خلیفه دوم مسلمانان عمر بن خطاب رضی الله عنه و دومین فاتح این سرزمین مبارک صلاح الدین ایوبی کوردی می باشد و این قضیه افتخاری بس عظیم برای جامعه اهل سنت و ملت کورد محسوب می شود.

کوردها را مانند دژی از گرجستان تا بغداد قرار داده ام که بدون گذشتن از آنها محال است دشمن بتواند به دولت اسلام آسیب بزند.

سلطان سلیم عثمانی

منبع:التواریخ جدید کوردستان-ملا محمود بایزیدی/کورد و کوردستان-لازاریف

People who do not understand your silence will not understand your words.

کسانی که سکوت شما را نمی فهمند هرگز حرفهای شما را هم نخواهند فهمید.

Kesên ku bêdengîya we, tê nagihîjin ticarî gotinên we jî tê nagihîjin

ارومی ( ارومیه ) قریه هوسین واقعه در صومای و برادوست

Harvard University Library

دریافت تصویر
حجم: ۵۰.۵ کیلوبایت

در این پست قصد دارم بهترین نرم افزار فرهنگ لغت کردی wqferheng رو بهتون معرفی کنم که ان شاء الله ازش استفاده و لذت کافی رو خواهید برد.

بعضی از ویژگی های این نرم افزار کاربردی:

•امکان تغییر زبان علاوه بر کردی به ۴ زبان فارسی،انگلیسی،ترکی و آلمانی

•جستجوی سریع و آفلاین

•امکان مشاهده نتیجه جستجو به دو الفبای عربی و لاتین و نمایش تلفظ مورد جستجو شده

•قابلیت مشاهده توضیح و شرح کلمات ارائه شده توسط نرم افزار

•قابلیت نصب بر روی کارت SD

و...

دریافت نرم افزار

دریافت از طریق گوگل پلی
عنوان: دیکشنری کوردی
حجم: ۲۰.۲ مگابایت
آندروید مورد نیاز:2.3.3,2.3.4

دریافت تصویر
حجم: ۴۹۱ کیلوبایت
توضیحات: مسجد حضرت رسول/روستای صفی آباد-شهر جوانرود

در این پست،مطالبی از کتاب «زندگی در شرق مسلمان»؛ نوشته «پیر پونافیدن» که آن را به روسی نوشته و همسرش «اما کوشران پونافیدن» نیز آن را به انگلیسی برگردانده‌است تقدیم می گردد.

ترجمه انگلیسی کتاب در سال ۱۹۱۱ یعنی کمی بیش از ۱۰۰ سال پیش چاپ شده و حاوی خاطرات نویسنده از ۳۶ سال کار و زندگی به‌عنوان کنسول پادشاهی روسیه در ایران و عثمانی، و سفرهای او به مناطق مختلف ایران، «عربستان ترکی» (حجاز، بغداد و بصره و بخشی از مناطق کردی عراق عرب) و «هندوستان» می‌شود: