بیهقی از محمد بن عبدالله بن عبدالحکم نقل میکند که: از شافعی شنیدم که میفرمود:
«أفضل الناس بعد رسول الله، صلى الله عليه وسلم، أبو بكر، ثم عمر، ثم عثمان، ثم علي، رضي الله عنهم.»
پس از رسول الله ـ صلیاللهعلیهوسلم ـ برترین مردم، ابوبکر است، سپس عمر، سپس عثمان، و سپس علی ـ رَضِيَ اللهُعَنهُم. ۱
همچنین از امام شافعی روایت کرده که:
«وقد أثنى الله، تبارك وتعالى، على أصحاب رسول الله، صلى الله عليه وسلم، في القرآن والتوراة والإنجيل، وسبق لهم على لسان رسول الله، صلى الله عليه وسلم، من الفضل ما ليس لأحد بعدهم، فرحمهم الله وهنَّاهم بما آتاهم من ذلك ببلوغ أعلى منازل الصدِّيقين والشهداء والصالحين، هم أدَّوْا إلينا سنن رسول الله، صلى الله عليه وسلم، وشاهدوه والوحي ينزل عليه، فعلموا ما أراد رسول الله، صلى الله عليه وسلم، عامًّا وخاصًّا، وعَزْماً وإرشاداً. وعرفوا من سنته ما عرفنا وجهلنا، وهم فوقنا في كل علم واجتهاد، وورع وعقل، وأمرٍ استدرك به علم واستنبط به. وآراؤهم لنا أَحْمَدُ وأولى بنا من آرائنا عندنا لأنفسنا. والله أعلم.»
و همانا الله ـ تبارک و تعالی ـ در قرآن، تورات و انجیل از صحابهی رسول الله ـ صلیاللهعلیهوسلم ـ ستایش کرده است. همچنین بر زبان پیامبر ـ صلیاللهعلیهوسلم ـ برای آنان فضیلتی ثابت شده است که هیچکس پس از ایشان در آن شریک نخواهد بود.
پس خداوند آنان را مشمول رحمت خود قرار دهد، و آنچه را از این مراتب به ایشان عطا فرموده، بر آنان مبارک و گوارا باد؛ چراکه به برترین درجاتِ صدیقین، شهدا و صالحین نائل آمدند.
آنان سنتهای پیامبرـ صلیاللهعلیهوسلم ـ را به ما منتقل کردند؛ و پیامبر را در حالی مشاهده میکردند که وحی بر او نازل میشد. بنابراین، مقصود عام و خاص پیامبر را، و آنچه را که از بابِ عزم یا از بابِ ارشاد صادر شده بود، بهدرستی شناختند.
آنان از سنت، اموری را دریافتند که ما بخشی از آن را میشناسیم و بخشی را نمیشناسیم.
و در هر زمینهای از علم، اجتهاد، ورع، عقلانیت و ابزارهای تحصیل علم و استنباط احکام، بر ما برتری دارند.
بنابراین، آرای آنان برای ما پسندیدهتر و شایستهتر از دیدگاههای ما نسبت به خودمان است.
و الله داناتر است. ۲
منابع:
۱) مناقب الشافعي، ج ۱، ص ۴۳۳.
۲) همان، ج ۱، ص ۴۴۲.
