| دفترچه

امت با اقلیتی مُصلح نجات می‌یابد نه با اکثریتی صالح.

از رسول الله ﷺ پرسیدند: آیا با وجود آنکه صالحان در میان ما هستند هلاک خواهیم شد؟

فرمود: «آری؛ اگر ناپاکی زیاد شود» (بخاری و مسلم).

امام ذهبی رحمه الله:

در مجلس احمد بن حنبل رحمه الله تقریبا پنج هزار یا زیادتر جمع می شدند

پانصد نفر از اینها می نوشتند و بقیه از او با ادب بودن  و سکوت را می آموختند....

تهذیب السیر۲/۹۴۷

امام احمد رحمه الله:

 قرآن کلام الله متعال و غیر مخلوق است، به خود ضعف راه ندهید که بگوئید قرآن غیر مخلوق نیست! زیرا کلام الله متعال چیزی جدا شده از وی نیست، و هیچ چیزی از الله متعال نیز مخلوق نیست. مواظب باشید با کسانی که در این زمینه دچار بدعت شدند و یا گفتند: تلفظ ما به قرآن فقط مخلوق شده است، و یا توقف کردند و می‌گویند: نمی‌دانیم آیا مخلوق است یا غیر مخلوق بلکه کلام و سخن الله متعال است! چنین فردی بدعت گذار در دین است همانند کسی که بگوید: قرآن مخلوق است؛ با چنین افرادی در نیافتید و مناظره نکنید، و فقط بگوئید: قرآن کلام و سخن الله متعال است و آفریده شده نیست. 

قَالَ أَحْمَدَ بْنَ مُحَمَّدِ بْنِ حَنْبَلٍ رحمه الله: وَالْقُرْآنُ کَلَامُ اَللَّهِ وَلَیْسَ بِمَخْلُوقٍ وَلَا یَضْعُفُ أَنْ یَقُولَ: لَیْسَ بِمَخْلُوقٍ، فَإِنَّ کَلَامَ اَللَّهِ لَیْسَ بِبَائِنٍ مِنْهُ، وَلَیْسَ مِنْهُ شَیْءٌ مَخْلُوقٌ، وَإِیَّاکَ وَمُنَاظَرَةَ مَنْ أَحْدَثَ فِیهِ، وَمَنْ قَالَ بِاللَّفْظِ وَغَیْرِهِ، وَمَنْ وَقَفَ فِیهِ، فَقَالَ: لَا أَدْرِی مَخْلُوقٌ أَوْ لَیْسَ بِمَخْلُوقٍ، وَإِنَّمَا هُوَ کَلَامُ اَللَّهِ فَهَذَا صَاحِبُ بِدْعَةٍ مِثْلُ مَنْ قَالَ: ( هُوَ مَخْلُوقٌ ). وَإِنَّمَا هُوَ کَلَامُ اَللَّهِ لَیْسَ بِمَخْلُوقٍ. 

[منبع :کتاب اصول السنه]

مدینی  رحمه الله:

الله متعال در زمان ارتداد، دینش را با صدیق و در زمان محنت و فتنه خلق قرآن، با احمد بن حنبل عزت بخشید.

[سیر أعلام النبلاء: ۱۹۶/۱۱]

از حسن بصری رحمه الله پرسیدند:

«آیا ابلیس (شیطان) می‌خوابد؟»

گفت:

"لَوْ نَامَ لَوَجَدْنَا لِذَ‌لِكَ رَاحَةً."

«اگر می‌خوابید، ما به سبب آن، آرامش می‌یافتیم.»

الزهد لأحمد بن حنبل، ص ۲۱۶، ش ۱۵۰۶.

عاصم بن عصام بیهقی ـ رحمه‌ الله ـ روایت می‌کند:

«شبی را مهمان امام احمد بن حنبل بودم. او ظرفی آب (برای وضو و تهجد) آورد و کنارم گذاشت. وقتی صبح شد، نگاه کرد و دید آب همان‌طور دست‌نخورده مانده است. با تعجب گفت:

"سُبْحَانَ الله! رَجُلٌ يَطْلُبُ العِلْمَ لاَ يَكُوْنُ لَهُ وِردٌ بِاللَّيْل."

سبحان‌الله! مردی در جست‌وجوی علم است، امّا بهره‌ای از عبادت شبانه ندارد!»

سیر أعلام النبلاء، جلد ۱۱، صفحه ۲۹۸.

سیدنا عثمان رضی اللہ عنه:

من بیزارم از روزی که سپری شود و در خلال آن قرآن را تلاوت نکنم.

 الزهد، امام احمد، ص۱۵۹

امام احمد بن حنبل رحمه الله تعالی:

هرگاه مردی به اهل بدعت سلام کند پس (به این معناست که) او را دوست دارد.

إذَا سَلَّمَ الرَّجُلُ عَلَى الْمُبْتَدِعِ فَهُوَ یُحِبُّهُ.

طبقات الحنابلة (۱/۱۹۶)

مالک بن دینار به مغیرة بن حبیب گفت:

"يَا مُغِيرَةُ انْظُرْ كُلَّ جَلِيسٍ وَصَاحِبٍ، لَا تَسْتَفِيدُ فِي دِينِكَ مِنْهُ خَيْرًا فَانْبِذْ عَنْكَ صُحْبَتَهُ."

«ای مغیره! به هر کسی که با او می‌نشینی و دوستی می‌کنی نگاه کن؛ اگر از او در دینت هیچ فایده و خیری نمی‌بینی، همنشینی‌اش را کنار بگذار و از او دوری کن.»

الزهد لأحمد بن حنبل، ص ۲۶۰، ش ۱۸۷۷.

زنی نزد همسر (امام) اوزاعی رفت،حصیری که روی آن نماز خوانده می شد را تَر و نمناک دید

آن زن به همسر (امام) گفت:

گویا بچه ای اینجا ادرار کرده!

همسر (امام) فرمود:

نه این از اثر اشک‌های شیخ در حالت سجده است و هر روز این طوری می شود.

[البدایة و النهایة (۴۴۸-۴۴۹)].

امام ابوحنیفه رحمه الله عادت داشت که هرگاه فتوا می‌داد، می‌فرمود:

«این، نظر نعمان بن ثابت (یعنی نظر خودم) می‌باشد و بهترین یافته‌ای است که ما، بر آن دست یافتیم، اگر کسی دیدگاه (و دلیل بهتری) بیاورد، مناسب است که آن نظر مستند، پذیرفته گردد».

[شعرانی در المیزان: ج۱/ ص۵۸)]

[وابن عبدالبر در (الإنتقاء فی فضائل الثلاثة الفقهاء: ص۱۴۵)].

امام نووی رحمه الله:

علما اجماع (و اتفاق نظر) دارند بر نهی از اسراف کردن آب هرچند که در کنار دریا باشد.

"أجمع العلماء على النهی عن الإسراف فی الماء ولو کان على شاطئ البحر ".!

(شرح مسلم للنووی(٢٤١/٣)

_________________

امام نَوَوِی رَحِمَهُ الله:

اگر ‌(شخصی ) صد بار، هزار بار یا بیشتر گناه را تکرار و هربار توبه نمود توبه اش قبول شده و گناهانش زدوده شده

 و اگر برای همه گناهان یک توبه نماید توبه اش درست است.

شرح مسلم ( ۱۷ / ۷۵ )

_________________

امام مالک رحمه الله:

هیچ شخصی بعد از پیامبر صلی الله علیه و سلم نیست مگر اینکه گفته اش را می توان پذیرفت و یا ترک کرد مگر (فرموده) پیامبر صلی الله علیه و سلم.

لیس أحد بعد النبی صلى الله علیه وسلم إلا و یؤخذ من قوله ویترک إلا النبی صلى الله علیه وسلم.

[ابن عبد البر فی الجامع ( ۲ \ ۹۱ )].

امام مالک بن أنس رحمه الله:

بدون شک من آدمیزاد هستم، سخنانم درست و نادرست در می آیند، پس شما به آراء و نظریاتم دقت کنید، آنچه موافق کتاب الله (یعنی قرآن) و سنت (یعنی احادیث صحیح)  بود را بگیرید، و آنچه موافق کتاب الله و سنت نبود را ترک کنید.

إنما أنا بشر أخطئ و أصیب فانظروا فی رأیی فکل ما وافق الکتاب والسنة فخذوه وکل ما لم یوافق الکتاب والسنة فاترکوه.

[ابن عبد البر فی الجامع(۲/ ۳۲)].

شخصی به نزد امام عبدالله بن المبارک آمد و گفت :

ای ابا عبدالرحمن در روز به کدام کار بیشتر مشغول باشم ؟ یاد گیری قرآن یا طلب حدیث ؟

امام ابن المبارک در جواب گفت : به اندازه ای قرآن حفظ داری که بتوانی نماز بخوانی ؟ ( یعنی نماز شب )

گفت : بله

امام ابن المبارک فرمود : پس طلب علمی را بکن که با آن قرآن فهمیده می شود . ( یعنی علم حدیث و آثار).

----------------------------------------

قام رجل إلى عبدالله بن المبارک فقال : یا أبا عبد الرحمن فی أی شیء أجعل فضل یومی ؟ فی تعلم القرآن أم فی طلب الحدیث ؟فقال له ابن المبارک : هل تقرأ من القرآن ما تقیم به صلاتک ؟قال : نعم .قال ابن المبارک : فاجعله فی طلب العلمِ الذی یُعرفُ به القرآن.

[ حلیة الأولیاء ترجمة الإمام عبد الله بن المبارک ]

امام سفیان بن عُیَینَه رحمه‌الله تعالى:

"أَجْهَلُ النَّاسِ مَنْ تَرَكَ مَا يَعْلَمُ،
وَأَعْلَمُ النَّاسِ مَنْ عَمِلَ بِمَا يَعْلَمُ،
وَأَفْضَلُ النَّاسِ أَخْشَعَهُمْ لِلَّهِ عَزَّ وَجَلَّ."

یعنی :

نادان‌ترین مردم کسی است که آنچه را می‌داند، رها می‌کند؛
و عالم‌ترین مردم، آن است که به علم و دانسته‌ی خود عمل می‌کند؛
و بهترین مردم، آن است که در برابر خداوند عزّوجل، از همه خاشع‌تر باشد.

مسند الدارمي، ج ۱، ص ۳۵۵، ش ٣٤٢.

ابن حبان رحمه الله:

"هدیه موجب ایجاد محبت می شود،و حقد و کینه را از بین می برد".

روضة العقلاء:۳۳۳

ابن‌عباس رضی‌الله عنهما از کعب روایت می‌کند که گفت:

«إنَّ فِی جَهنَّمَ بَردًا هُوَ الزَّمهَرِیر، یُسْقِطُ اللَّحْمَ عَنِ العَظْمِ، حَتَّى یَسْتَغِیثُوا بِحَرِّ جَهَنَّم.»

«در جهنّم سرمایی وجود دارد به نام زَمهَریر که گوشت انسان را از استخوان جدا می‌کند، به‌گونه‌ای که دوزخیان ناچار می‌شوند به گرما و حرارت دوزخ پناه ببرند!»

حلیة الأولیاء و طبقات الأصفياء، ج ۵، ص ۳۷۰.

اللّهُمَّ أَجِرْنا مِنَ النّارِ، وَنَجِّنا بِرَحمَتِكَ مِن عَذابِكَ، یا الله، یا الله، یا الله… آمين.

فضیل بن عیاض رحمه الله درباره آیه ﴿(ليبلوكم أيكم أحسن عملا)﴾ [هود: ۷] می‌گوید:

"أخلصه وأصوبه، فإنه إذا كان خالصا ولم يكن صوابا لم يقبل، وإذا كان صوابا ولم يكن خالصا لم يقبل حتى يكون خالصا، والخالص إذا كان لله، والصواب إذا كان على السنة."

«خالص‌ترین و درست‌ترین عمل؛ اگر خالص باشد ولی درست نباشد، مقبول نیست و اگر درست بود ولی خالص نبود، باز هم مقبول نیست. خالص آن است که برای الله باشد، و درست و صحیح آن است که مطابق سنت باشد.»

حلیة الأولیاء و طبقات الأصفياء، ابونعیم اصفهانی، ج ۸، ص ۹۵.