تَسویل:
سه شنبه, ۱۱ دی ۱۳۹۷، ۰۹:۴۹ ق.ظ
تسویل بدین معنا است که کار زشت و بزهکاری را در نظر زیبا جلوه میسازد، تا سرانجام او را به انجام آن وادار کند. میفرماید:
قَالَ فَمَا خَطْبُکَ یَا سَامِرِیُّ
(موسی رو به سامری کرد و)گفت:«ای سامری! (این) کار تو چیست؟ (چرا چنین کرده ای؟)».
قَالَ بَصُرْتُ بِمَا لَمْ یَبْصُرُوا بِهِ فَقَبَضْتُ قَبْضَةً مِّنْ أَثَرِ الرَّسُولِ فَنَبَذْتُهَا وَکَذَٰلِکَ سَوَّلَتْ لِی نَفْسِی
گفت:« من چیزی را دیدم که آنها ندیدند، پس مشتی (خاک) از رد پای (اسب) رسول (= جبرئیل) را گرفتم، آنگاه آن را (بر پیکر) افکندم ، و این چنین (هوای) نفسم (این کار را) برایم آراسته جلوه داد».
طـه (۹۵-۹۶) Taa-Haa
امام قرطبی در تفسیر این آیه میگوید: موسی گفت: چه چیز تو را بر این کار واداشت؟ گفت: چیزی را دیدم که آنان نمیدیدند. دیدم جبرئیل بر اسب حیات سوار است. به نفسم خطور کرد مشتی از خاک زیر پای آن را بردارم، آن را بر هرچیزی [که] میپاشیدم برای آن روح و گوشت و خون پدید میآمد. چون دیدم بمانند بتپرستان از تو درخواست خدایی میکردند، نفس این کار را در نظرم خوب و زیبا جلوه داد و مجسمۀ گوسالهای را خدای آنان ساختم».
در سورۀ یوسف نیز کلمۀ تسویل آمده است. یعقوب علیه السلام خطاب به پسرانش میفرماید:
بَلْ سَوَّلَتْ لَکُمْ أَنفُسُکُمْ أَمْرًا ۖ فَصَبْرٌ جَمِیلٌ ۖ وَاللَّهُ الْمُسْتَعَانُ عَلَىٰ مَا تَصِفُونَ
بلکه (هوای) نفس شما کاری (ناشایست) را برای شما آراسته است ، پس (کار من) صبر جمیل است ، و بر آنچه می گویید ،الله مدد کار(من) است ».
یوسف (۱۸) Yusuf
یوسف علیه السلام نیز هنگامی که برادر کوچک خود را نزد خویش نگه داشت، همان عبارت را به برادرانش گفت.