دانلود نرم افزار آندرویدی کتاب الأم امام شافعی:
يكشنبه, ۱۹ آذر ۱۳۹۶، ۱۱:۳۶ ق.ظ
«کتاب الام« به سبک معمول در آثار فقهی، براساس «کتب« یعنی کتاب های مختلف درابواب فقه، تنظیم گشته و مشتمل بر موضوعات گوناگون فقهی به روایت ربیع بن سلیمان مرادی است که به عنوان آخرین بازمانده از راویان شافعی در مصر شناخته شده است.
شایان ذکر است که در برخی روایات، بویطی به عنوان گردآورنده ی «الام« معرفی شده است. برپایه ی گزارشی کهن، گردآوری «الام »زیرنظرامام شافعی صورت گرفته، و تألیف آن در زمان حیات وی به انجام رسیده است.
فقه جدید شافعی و آثار مربوط به آن در نسل پس از ربیع با استقبال فراوانی از سوی عالمان مشرق و مغرب روبه‌رو شد، به گونه‌ای که ابن ماجه، ابوداوود، ترمذی، نسایی از صاحبان کتب سته،ابوالعباس اصم عالم نیشابور و نیز ابوجعفر طحاوی فقیه حنفی مصر، «کتب شافعی» را از ربیع اخذ کردند. همچنین گزارش برخی از منابع حاکی از استنساخ «کتب» و اقتباس از آن توسط فقیهان برجسته‌ای چون اسحاق بن راهویه است، به گونه‌ای که وی کتاب «الجامع الکبیر» خود را بر مبنای «کتب شافعی» تألیف کرده است. شافعی در کتاب «الام« در ابتدای هر کتاب فقهی نخست کلیات موضوع را به بحث و سپس فروع مربوط به آن را مطرح می‌نماید.
روش عمومی شافعی در مجموع الام را می‌توان چنین بیان کرد که نخست به ادله ی کتاب، سنت و آن گاه قیاس تمسک جسته، سپس آراء تابعینی را که دیدگاه موافق دارند، نقل می‌کند و به عبارت دیگر با وجود وسعت دید در گردآوری اخبار، در مقام استناد، به احادیث قوی تمسک می‌جوید. شافعی در« الام» با تصریح به این مطلب که علم از راه «اتّباع«، یا « استنباط » حاصل می‌شود در سراسر کتاب به ارائه ی یک نظام حقوقی منسجم می‌پردازد و برخی از روش های اجتهادی پیشین، چون «ذریعه« را مورد نقد قرار می‌دهد. وجود مناظرات دقیق و در خور تأمل در کتاب الام، از خصوصیات این اثر فقهی است.
اسانید به دست داده شده در این اثر فقهی را عموماً اسانید مکی و مدنی تشکیل می‌دهند. بر پایه ی یک بررسی آماری از سراسر کتاب الام، ۹۵% اسانید، اختصاص به اسانید حجازی دارند که در این میان ۵۴% از آن‌ِ مکه، و ۴۱% از آن‌ِ مدینه است. از میان فقیهان این دو بوم، سهم سفیان بن عیینه از مکه و مالک بن انس از مدینه هر کدام ۳۷% است. در مرحله ی بعدی سعید بن سالم قداح با ۱۰% و مسلم بن خالد زنجی با ۷% سهم در روایات را می‌توان نام برد. علاوه بر آن، در میان شخصیت های مهم از بوم های یمن و عراق، به یحیی بن حسان تنیسی شاگرد یمانی‌ِ لیث با حدود ۱%، و اسماعیل بن علیه، عالم بصری با نزدیک به ۲% از کل اسانید، می‌توان اشاره نمود.
ابتکاری که در «کتاب الام«، به کار رفته، در طرح برخی از کتب فقهی، چون «کتاب الجزیه»، «کتاب القسامه» و «کتاب السبق و الرمی» برای بار نخست، در منابع مختلف مؤثر بوده است تهذیب بُلقینی از «کتاب الام« بارها، از جمله به کوشش محمد زهری نجار در قاهره در ۸ مجلد انتشار یافته است. در مجموعه ی فقهی به طبع رسیده با عنوان «الام«، رساله‌های مستقل شافعی به عنوان ضمیمه نیز مورد توجه قرار گرفته است که می‌توان از «اختلاف العراقیین»، یا ملاحظات شافعی بر کتاب ابویوسف با عنوان «اختلاف ابی حنیفه و ابن ابی لیلی»، «اختلاف علی و عبدالله بن مسعود» و «کتاب سیر الاوزاعی» یاد کرد.
درباره ی تألیف آثاری به عنوان تلخیص، شرح بر الام یا ترتیب آن، نخست باید از آثاری با عنوان «مختصر» یاد کرد که توسط برخی از شاگردان مصری شافعی از کتب وی به عمل آمده بود؛ بر این اساس «مختصر بویطی» که مطابق ابواب المبسوط ترتیب یافته بود، توسط ربیع از شافعی نقل گردیده است. در سده‌های بعد یونس بن بدران مصری ، نیز اختصاری از الام به عمل آورده است. همچنین دربرخی منابع از شرحی بر« کتاب الام«، توسط احمد بک حسینی اشاره شده است. هفنینگ به طور مختصر، و محمد ابوزهره به طور مبسوط، به تحقیق درباره ی «کتاب الام« پرداخته‌اند. همچنین یوسف عبدالرحمان مرعشلی فهارس گسترده‌ای از الام به دست داده که در دارالمعرفه ی بیروت به طبع رسیده است. گفتنی است که کتاب الام اساس مطالعات تحلیلی شاخص در کتاب «ریشه‌های فقه اسلامی» بوده است.
شایان ذکر است که در برخی روایات، بویطی به عنوان گردآورنده ی «الام« معرفی شده است. برپایه ی گزارشی کهن، گردآوری «الام »زیرنظرامام شافعی صورت گرفته، و تألیف آن در زمان حیات وی به انجام رسیده است.
فقه جدید شافعی و آثار مربوط به آن در نسل پس از ربیع با استقبال فراوانی از سوی عالمان مشرق و مغرب روبه‌رو شد، به گونه‌ای که ابن ماجه، ابوداوود، ترمذی، نسایی از صاحبان کتب سته،ابوالعباس اصم عالم نیشابور و نیز ابوجعفر طحاوی فقیه حنفی مصر، «کتب شافعی» را از ربیع اخذ کردند. همچنین گزارش برخی از منابع حاکی از استنساخ «کتب» و اقتباس از آن توسط فقیهان برجسته‌ای چون اسحاق بن راهویه است، به گونه‌ای که وی کتاب «الجامع الکبیر» خود را بر مبنای «کتب شافعی» تألیف کرده است. شافعی در کتاب «الام« در ابتدای هر کتاب فقهی نخست کلیات موضوع را به بحث و سپس فروع مربوط به آن را مطرح می‌نماید.
روش عمومی شافعی در مجموع الام را می‌توان چنین بیان کرد که نخست به ادله ی کتاب، سنت و آن گاه قیاس تمسک جسته، سپس آراء تابعینی را که دیدگاه موافق دارند، نقل می‌کند و به عبارت دیگر با وجود وسعت دید در گردآوری اخبار، در مقام استناد، به احادیث قوی تمسک می‌جوید. شافعی در« الام» با تصریح به این مطلب که علم از راه «اتّباع«، یا « استنباط » حاصل می‌شود در سراسر کتاب به ارائه ی یک نظام حقوقی منسجم می‌پردازد و برخی از روش های اجتهادی پیشین، چون «ذریعه« را مورد نقد قرار می‌دهد. وجود مناظرات دقیق و در خور تأمل در کتاب الام، از خصوصیات این اثر فقهی است.
اسانید به دست داده شده در این اثر فقهی را عموماً اسانید مکی و مدنی تشکیل می‌دهند. بر پایه ی یک بررسی آماری از سراسر کتاب الام، ۹۵% اسانید، اختصاص به اسانید حجازی دارند که در این میان ۵۴% از آن‌ِ مکه، و ۴۱% از آن‌ِ مدینه است. از میان فقیهان این دو بوم، سهم سفیان بن عیینه از مکه و مالک بن انس از مدینه هر کدام ۳۷% است. در مرحله ی بعدی سعید بن سالم قداح با ۱۰% و مسلم بن خالد زنجی با ۷% سهم در روایات را می‌توان نام برد. علاوه بر آن، در میان شخصیت های مهم از بوم های یمن و عراق، به یحیی بن حسان تنیسی شاگرد یمانی‌ِ لیث با حدود ۱%، و اسماعیل بن علیه، عالم بصری با نزدیک به ۲% از کل اسانید، می‌توان اشاره نمود.
ابتکاری که در «کتاب الام«، به کار رفته، در طرح برخی از کتب فقهی، چون «کتاب الجزیه»، «کتاب القسامه» و «کتاب السبق و الرمی» برای بار نخست، در منابع مختلف مؤثر بوده است تهذیب بُلقینی از «کتاب الام« بارها، از جمله به کوشش محمد زهری نجار در قاهره در ۸ مجلد انتشار یافته است. در مجموعه ی فقهی به طبع رسیده با عنوان «الام«، رساله‌های مستقل شافعی به عنوان ضمیمه نیز مورد توجه قرار گرفته است که می‌توان از «اختلاف العراقیین»، یا ملاحظات شافعی بر کتاب ابویوسف با عنوان «اختلاف ابی حنیفه و ابن ابی لیلی»، «اختلاف علی و عبدالله بن مسعود» و «کتاب سیر الاوزاعی» یاد کرد.
درباره ی تألیف آثاری به عنوان تلخیص، شرح بر الام یا ترتیب آن، نخست باید از آثاری با عنوان «مختصر» یاد کرد که توسط برخی از شاگردان مصری شافعی از کتب وی به عمل آمده بود؛ بر این اساس «مختصر بویطی» که مطابق ابواب المبسوط ترتیب یافته بود، توسط ربیع از شافعی نقل گردیده است. در سده‌های بعد یونس بن بدران مصری ، نیز اختصاری از الام به عمل آورده است. همچنین دربرخی منابع از شرحی بر« کتاب الام«، توسط احمد بک حسینی اشاره شده است. هفنینگ به طور مختصر، و محمد ابوزهره به طور مبسوط، به تحقیق درباره ی «کتاب الام« پرداخته‌اند. همچنین یوسف عبدالرحمان مرعشلی فهارس گسترده‌ای از الام به دست داده که در دارالمعرفه ی بیروت به طبع رسیده است. گفتنی است که کتاب الام اساس مطالعات تحلیلی شاخص در کتاب «ریشه‌های فقه اسلامی» بوده است.
