فُضَیل بن عیاض رَحِمَهُ اللّه:
والله برای تو جایز نیست به ناحق سگ یا خوکی را بیازاری ؛ پس چگونه مسلمانی را اذیت می کنی؟!
قال الفضيل بن عياض -رحمه الله-:
" واللهِ ما يَحِلُّ لكَ أن تُؤذي كلبًا ولا خنزيرًا بغيرِ حق؛ فكيفَ تُوذي مسلمًا ؟! ".
[سير أعلام النبلاء ٤٢٧/٨].
امام نَوَوي رَحِمَهُ اللّه:
از جمله الفاظ ناپسند که (ممکن است) یک شخص از روی عادت هنگام خصومت و مجادله به کار ببرد عبارت است از :
الاغ ، بز کوهی ، سگ یا ...
این گونه سخن گفتن به ۲ دلیل زشت و قبیح است :
۱. چون دروغ است و ۲. این کار در واقع (نوعی) آزار و اذیت محسوب می شود.
« وَمِن الألفاظِ المذمومةِ المستعملةِ في العادةِ قولهُ لِمَن يُخاصِمه : يا حِمار، يا تَيس، يا كَلب، ونحو ذلك
فَهَذا قَبيحٌ لِوَجهَين:أحدُهما: أَنَّهُ كَذِب، وَالآخَر: أَنَّهُ إيذاء ».الإمامُ النَّووي رَحِمَهُ اللّٰه،الأذكار للنَّووي.
امام نَوَوي رَحِمَهُ اللّه:
و این از عادات و آداب عرب ها هنگام گفتگو به شمار می رود که : کوچکتر،بزرگتر از خود را از روی احترام و جایگاه «عمو» صدا بزند.
قال النووي -رحمه الله- :
وهذه عادة العرب في آداب خطابهم ؛ يخاطب الصغير الكبير بـ ياعمّ احترامًا له ورفعًا لمرتبته .
[شرح مسلم ٢٠٣/٢]
سَعد رَضِیَ اللّهُ عَنهُ بنابر درخواست رستم فردی را به نام ربعی بن عامر رَضِیَ اللّهُ عَنهُ فرستاد. رستم جایگاه را با تزیینات بسیار باشکوه از فرش‌های زربافت و بالشت‌های ابریشمی و طلا و جواهرات فراوان آراسته کرده بود، در حالی که تاج ویژه و گرانبهای خویش را بر سر گذاشته بود بر تختی طلایی نشست.
«ربعی بن عامر» بدون توجه به تزیینات و مظاهر شگفت‌انگیز وارد محل شد و با خونسردی تمام پهلوی رستم نشست. رستم از وی سؤال نمود به چه منظور آمده‌اید؟
«ربعی بن عامر» جواب داد:
اللهُ ابْتَعَثَنَا لِنُخرِجَ مَنْ شَاءَ مِنْ عِبَادَةِ العِبَادِ إلِى عبادة رب العباد ومنْ ضِیقِ الدُّنْیا إِلى سِعَتِهَا وَمِنْ جَورِ الأدیانِ إلى عدلِ الإسلامِ.
«اللّه ما را فرستاده است تا درآوریم آن کسی را که الله می‌خواهد از عبادتِ بندگان به سوی عبادتِ پروردگارِ بندگان، و از تنگنایِ دنیا به وسعت و پهنای آن و از ستمِ ادیان به عدالتِ اسلام».
.البدایة والنهایة، ج: ۷، ص: ۳۹ چاپ بیروت ۱۹۶۶م.
.چنانچه ابن حجر در کتاب «الإصابة فی تمییز الصحابة» آورده است: وی صحابی می‌باشد. احنف ولایت تخارستان را به وی سپرد. الاصابة، ج: ۱، ص: ۵۰۳.
منبع : بوستان سعدی
امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب را نزد ابن عباس ـ رَضِیَ اللهُ عَنهُم ـ یاد کردند، پس دربارهٔ ایشان فرمود: حِلم او را ساکت می‌کرد و علم به سخنش می‌آورد.
[ بَهجَةُ المجالس: ۲/ ۵۰۰ ]
حِلم: شکیبایی. یعنی اگر سکوت می‌کرد از روی شکیبایی بود و اگر سخن می‌گفت از روی علم بود.
امام شافعی رَحِمَهُ الله :
علم آن نیست که حفظ شود، علم آن است که سود برساند.
(حلیة الأولیاء: ۹/ ۱۲۳)
زنی نزد قاضی موسی بن اسحاق آمد و «ولیِّ» او مدعی شد که شوهرش مبلغ ۵۰۰ دینار به عنوان مهریه باید به او بپردازد.
شوهر چنین ادعایی را انکار کرد.
در این هنگام قاضی به ولی زن گفت: آیا شاهدی داری؟
گفت: آنها را آورده ام
سپس قاضی یکی از شاهد ها را خواست تا ضمن نگاه کردن به چهره زن به هنگام شهادت به او اشاره نماید.
بنابراین شاهد برخاست و به زن گفت بایست
شوهر گفت:چه کار می کنید؟!!
وکیل گفت:به صورت زنت نگاه می کنند تا او را درست بشناسند.
شوهر گفت:همانا من قاضی را گواه می گیرم که او این مهریه ای را که ادعا می کند بر ذمه ام دارد و نیازی نیست تا چهره اش را (در حضور مردان نامحرم) نمایان سازد.
زن که این واکنش (و غیرت مرد) را دید گفت:
من هم قاضی را گواه می گیرم که این مهریه را به او بخشیدم و او را از این مساله در دنیا و آخرت معاف کردم
قاضی با دیدن این رفتار زن و مرد گفت:
این کار شما در فضایل و مکارم اخلاق ثبت می شود.
تاریخ بغداد - الخطیب البغدادی - ج ١٣ - الصفحة ٥٥
مَکحول شامی-رَحِمَهُ الله- (م۱۱۲هـ)
«نرم‌ترین قلب‌های مردم [متعلق به] کسانی است که گناهان کمتری انجام دادند.»
حلیة الأولیاء لأبی نعیم الأصبهانی، ج ۵، ص ۱۸۰.
«دست‌ها؛ آنها را محفوظ و مصون‌‌بدار از اینکه با آن دو مسلمانی را کتک بزنی یا مال حرامی با آن بخوری یا مردم را بدان‌ها اذیت کنی یا در امانت و ودیعه خیانت کنی یا چیزی را بوسیله‌ی آنها بنویسی که نُطق بدان‌ها جائز نباشد چراکه قلم دومین زبان است، بنابراین قلم‌ات را نیز از آنچه حفظ زبان در آن واجب است محفوظ‌بدار.»
بدایة الهدایة، أبو حامد الغزالی، ص۵۷.
ابن عربی مالکی رَحِمَهُ الله می گوید:
"زن صالح و نیکوکار با تلاش و جستجو نصیبت نمی شود، بلکه او رزقی ست که هرگاه کسی تقوای الله را پیشه کند، نصیبش خواهد شد".
احکام القرآن٥٣٦/١
پ ن:رزق الزاما بر خوراک اطلاق نمی شود و شامل هر نوع عطا و بخشش و موهبت از جانب خداوند متعال به بندگانش است.
اگر هزار دزد بیرونی بیایند، در را نتوانند باز کردن تا از اندرون دزدی یارِ ایشان نباشد که از اندرون باز کند.
فیه ما فیه-مولوی
▪العــــــــلمُ صَید والکتابةُ قَیــده ..
قید صیـــودک بالحبال الواثقـــة ..
▪فمن الحمــاقة أن تصید غزالـة ..
وتترکهــا بین الخلائق طالقــــة..
العلم صید والکتابة قیدُهُ، قـیّدوا العلم بالکتابة، لأن الإنسان ینسى، أما إذا قـیّد یرجع إلیه إن نسی
به فارسی؛
▪علم و دانش به مانند شکار است و نوشتن،به مثابه ی در بند کشیدنِ شکار
پس شکارهایت را با طناب هایی مطمئن ببند
▪بنابراین این از حماقت و نادانی ست که آهویی را صید کنی
و در بین خلایق آزاد (و رهای)ش بگذاری
پی نوشت؛ علم و دانش به مثابه شکار است و قید و بند این شکار نوشتن می باشد
دانش را با نوشتن مقید کنید
زیرا که انسان فراموش کار است
اما اگر آن را نوشته باشد به هنگام فراموشی می تواند به آن مراجعه کند.
| قَیْد : [قید]: مقدار و اندازه - ج قُیُود وَ اقْیاد: ریسمانى که با آن پاى ستور را بندند، ثبت کردن، محاصره و فشار، «قَیْدُالأَسْنان» |
👤امام نَوَوی رَحِمَهُ الله:
"هرکس توفیق یافت که اذکار صبح و شام را بگوید بداند که این نعمت الهی است و خوشا به حال او، هرکس نمی‌تواند که همه آن را بگوید به مختصر آن بسنده کند، حتی اگر یک ذکر باشد".
منبع؛ |[الأذکار/٧٦]|
ابوجعفر قرطبی می‌گوید:
در بیماری وفات صلاح الدین (ایوبی) در کنار او قرآن می‌خواندم تا آنکه به این سخن الله متعال رسیدم که می‌فرماید:
هُوَ اللَّهُ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ
{اوست آن الله که معبودی (به حق) جز او نیست، او دانای پنهان و آشکار است}
[سورهٔ حشر:بخشی از آیه ۲۲]
ناگهان صلاح الدین که تا پیش از آن بیهوش بود گفت: «صحیح است» و سپس درگذشت.
منبع ؛روایت شده در کتاب های تاریخ از جمله سیر أعلام النبلاء ٢٨٨/٢١
امام ابن حَجَر رَحِمَهُ الله:
الأدبُ إستِعمالُ ما یُحمَدُ قَولاً وَ فِعلاً
یعنی:ادب عبارتست از بکاربردن آنچه از گفتار و کردار که مورد ستایش (و پسند) واقع می شود.
منبع: فَتحُ الباری بِشرح صحیح البُخاری - ج ١٠
از علما کسانی بوده اند که طلب علم و دانش را در سنین بالای عُمر خود آغاز کرده اند؛
بعنوان مثال:
صالح بن کَیسان مَدَنی فقیه حجازی بود که بیش از صدسال عمر کرد.به عنوان آموزگار کودکان عمر بن عبدالعزیز گماشته شد. از فقیهان مدینه شمرده می‌شود که میان حدیث و فقه را جمع کردند. او را از راویان موثق در حدیث می‌دانند.
ابن عساکر می فرماید: به من اطلاع داده شد سُلَیم بن ایوب عُمرش از چهل سالگی گذشته بود که طلب علم و فهمِ علوم شرعی را آغاز کرد.
منبع:طبقات المفسرین ۱/۲۰۲
از میمون بن مهران رحمه الله پرسیده شد؛
چه زمانی یک بیمار می تواند نماز را به صورت نشسته ادا کند(و این عذر برایش موجه باشد)؟
گفت؛در صورتی که چنانچه دنیا به او پیشنهاد شود برای (رسیدن به) آن (هم) نایستد...
سُئل میمون بن مهران رحمه الله:
ما حدُّ المریضِ أن یُصلِّی جالسًا؟
فقال:"حدُّه : لو کانت دنیا تَعرض له لم یقم إلیها"٠
مصنّف ابن أبی شیبة٤٨١/٣
یحیى بن معاذ رحمه الله:
برای شخص توبه کننده فخر و سربلندی ای ست که هیچ فخر و مباهات دیگری با آن برابری نمی کند
(و آن عبارت است از=) خوشحالی الله نسبت به توبه اش...
قال یحیى بن معاذ رحمه الله:
( للتائب فخرٌ لا یعادله فخرٌ ~ فرحُ الله بتوبتهِ)
[ حلیة الأولیاء: ١٠/٥٩ ]
امام سُفیان ثَوری رَحِمَهُ الله؛
حقیقتا آرزو دارم از تمام عمرم،یک سالش را به مانند ابن المبارک باشم
اما این اتفاق نخواهد افتاد اگرچه به مدت ۳ روز
إنی ﻷشتهی من عمری کله أن أکون سنة مثل ابن المبارک فما أقدر أن أکون ولا ثلاثة أیام .
{السیر ج 8 / ص 389}
