امام مالک -رحمه الله- :
مناسب است مرد چنان به خانوادهاش نیکی کند تا اینکه او در نزد آنان دوست داشتنی ترینِ مردم شود.
-----------------------------------------------
قال الإمام مالکٌ -رحمه الله-:«ینبغی للرجل أن یُحسِن إلى أَهل دارِه؛ حتى یکون أَحبَّ الناس إِلیهم».
[«المُنتَقى شرح المُوطّا للباجی» (٢١٢/٧)]
فضیل بن عیاض رحمه الله:
"من استحوذ عليه الهوى واتباع الشهوات انقطعت عنه موارد التوفيق."
«آنکه هوای نفس و پیروی از شهوات بر وی غالب شود، سرچشمههای توفیق را از دست میدهد».
روضة المحبین، ص ۴۷۹.
یحیی بن معاذ رازی رحمه الله:
هر اندازه محبت الله را داشته باشی، به همان اندازه هم مردم تو را دوست خواهند داشت،و هر اندازه از الله بترسی، به همان اندازه هم مردم از تو هیبت خواهند داشت،و هر اندازه به دستورات الله مشغول باشی، به همان اندازه هم مردم در کارهایت به تو کمک خواهند کرد.
رواه البیهقی فی شعب الایمان
حسن بصری رحمه الله:
هرکه چهار خصلت داشته باشد الله او را از شیطان حفظ نموده و از آتش در امان میدارد: آنکه نفس خود را هنگام
ترس و
طمع و
شهوت و
خشم
نگه میدارد.
[جامع العلوم والحکم]
امام حسن بصری رحمه الله:
«ای بندهی الله، آنکه تو را (از عواقب انجام گناه،جهنم و...) بترساند تا به امنیت برسی بهتر از کسی است که خیالت را راحت کند تا گرفتار ترس شوی».
[الزهد لأحمد بن حنبل]
عبدالله بن مسعود (رضی الله عنه) گفتهاند:
هرکس با خود بزرگ بینی به مردم ظلم کند الله او را خوار میکند و هرکس با خشوع و فروتنی تواضع کند الله مقام او را بالا می برد.
هرکس در دنیا الله را مدنظر داشته باشد الله در روز قیامت او را مدنظر خواهد داشت.
حلیة الاولیاء، ۱۳۸/۱
حارث بن قیس رحمه الله :
"إِذَا كُنْتَ فِي الصَّلَاةِ فَقَالَ لَكَ الشَّيْطَانُ: إِنَّكَ تُرَائِي، فَزِدْهَا طُولًا."
هرگاه در حال نماز بودی و شیطان به تو گفت (یعنی وسوسهات کرد) که داری ریا میکنی، نمازت را طولانیتر کن!
الزهد لابن المبارك، ص ۱۲، ش ۳۵.
امام شافعی رحمه الله:
هرگاه از " عُجْب " در عملت ترسیدی
به این فکر کن که رضایت چه کسی را می خواهی؟
و به چه نعمتی امید داری و به آن طمع کرده ای؟
و از چه عقوبتی فرار می کنی؟
هرکسی به اینها فکر کند عملش نزدش کوچک(کم ارزش) می شود .
" عُجْب"
یعنی اینکه فرد اعمال صالح خود را بی نقص و بزرگ و قبول شده بپندارد.
سیر أعلام النبلاء ج ۱۰ ص ۴۲
امام وهب بن منبه رحمه الله:
مثال کسى که بدون انجام عمل نیک دعا می کنـد ، مانند کسی است که با کمانى تیـر اندازی می کند که " زه و طنابی " ندارد.
[ الزهد لابن المبارک | ٣٢٢ ]
امام شعبی رحمه الله:
هیچ (کاغذ) سفیدی را سیاه نکردم،(یعنی هیچ نوشته ای را ننوشتم) و کسی حدیثی را برایم نگفت، مگر اینکه آن را حفظ کردم.
منبع: تاریخ دمشق [٣٥۰/٢٥].
------------------------------------------
قال الشعبی - رحمه الله (ت۱۰٤هــ) :
ما کتبت سوداء فی بیضاء ، ولا حدثنی رجل بحدیث إلا حفظته.
ابن عبدالبر رحمه الله:
آنکه خیرش به خانوادهاش کم میرسد، از وی امید خیر نداشته باش.
بهجة المجالس: ۳/ ۱۸۹
امام اهل سنت احمد بن حنبل میفرماید:
هیچ حدیثی را ننوشتهام مگر اینکه بدان عمل نمودهام، تا به آنجا رسیدم که پیغمبر صلی الله علیه وسلم حجامت (خونگیری) کرد و یک دینار بابت این عمل به اباطیبه داد، من هم وقتی عمل خونگیری انجام دادم یک دینار پول به خونگیر دادم»
[السیر: ۱۱/۲۱۳]
دقاق :
کسی که مرگ را زیاد یاد کند به سه نعمت و کرامت دست پیدا می کند:
شتاب در توبه،قناعت قلبی و شور و نشاط در عبادت و نیایش و اگر کسی مرگ را یاد نکند به تأخیر انداختن توبه و عدم رضایت و تنبلی در عبادت دچار می شود
تذکرة امام قرطبی صفحه ۹
امام ذهبی رحمهالله:
"فَأَعْلَى المَقَامَاتِ مَنْ كَانَ بَكَّاءً بِاللَّيْلِ، بَسَّاماً بِالنَّهَارِ."
«بالاترین مقامات از آنِ انسانی است که شب را با اشک و تضرّع در برابر پروردگار سپری میکند، و روز را با رویی گشاده در میان مردم میگذراند.»
سير أعلام النبلاء، ج ۱۰، ص ۱۴۱.
امام نووی رحمه الله:
احسان یعنی نیکی به کسی که در حق تو بدی کرده است، وگرنه خوبی کردن [صرفا] به کسی که در حق تو خوبی کرده تجارت است!
مرقاة المفاتیح
امام ﺷﺎﻓﻌﯽ ﺭحمه الله:
«أُحِبُّ لِمَنْ أَصَابَ ذَنْبًا فَسَتَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ أَنْ يَسْتُرَهُ عَلَى نَفْسِهِ وَيَتُوب.»
«دوست دارم کسی که گناهی از او سر زده و خدا آن را بر او پوشانده است، خودش نیز آن گناه را پنهان نگه دارد و توبه کند.»
فَتحُ الباري بِشرح صحیح البُخاري، ج ۱۲، ص ۱۲۵.
مردی از امام حسن بصری رحمه الله پرسید که:
ای ابوسعید آیا تو مؤمن هستی؟
امام بصری نیز پاسخ داد: ایمان دو نوع است…
اگر از ایمان به الله و ملائکه اش و کتابها و پیامبرانش و بهشت و جهنم و قیامت و حساب از من می پرسی ..
در این صورت من مؤمن هستم.
اما اگر در مورد این کلام الله متعال از من می پرسی که:
“إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ إِذَا ذُکِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِیمَانًا وَعَلَىٰ رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ”
مؤمنان تنها کسانی هستند که هرگاه نام الله برده شود دلهایشان هراسان می گردد و هنگامی که آیات او بر آنان خوانده می شود بر ایمانشان می افزاید و بر پروردگار خود توکل می کنند».
به الله سوگند نمی دانم که آیا از آنان هستم یا خیر....
تفسیر قرطبی
امام سفیان ثورى:
"المَالُ دَاءُ هَذِهِ الأُمَّةِ، وَالعَالِمُ طَبِيْبُ هَذِهِ الأُمَّةِ، فَإِذَا جَرَّ العَالِمُ الدَّاءَ إِلَى نَفْسِهِ، فَمَتَى يُبرِئُ النَّاسَ؟"
«مال دنیا، بیماریِ این امّت است، و عالم، پزشک و درمانگر آن.
اما اگر خودِ عالم به این بیماری گرایش داشته باشد، دیگر چه زمانی مردم از آن بهبودی خواهند یافت؟»
سير أعلام النبلاء، ج ٧، ص ۲۴۳.
امام القاسم بن محمد بن أبی بکر الصدیق:
اگر انسان در طول حیاتش در جهالت به سر ببرد ...
برای او بسیار بهتر است از اینکه در خصوص مساله ای که نسبت به حقیقت آن علم ندارد ، فتوا صادر کند ،
تاریخ أبی زرعة الدمشقی ۱۳۷۸
امام حسن بصری رحمهالله :
"المؤمن يعمل بالطاعات وهو مُشْفِق وَجِل خائف، والفاجر يعمل بالمعاصي وهو آمن".
«انسانِ مؤمن به عبادت میپردازد، در حالی که دلش آمیخته به ترس و نگرانی (از قبول نشدن عباداتش) است؛
ولی فردِ فاجر و گنهکار، در حالی سرگرم گناه است که خود را از عذاب پروردگار نیز ایمن میپندارد.»
تفسیر ابن کثیر، ج ۳، ص ۴۵۱.
