| دفترچه

امام ابراهیم بن ادهم رحمه الله:

خداوندا مرا از ذلت و خارىِ نافرمانیت به عزت و سربلندیِ اطاعتت مُنتقل بفرما...

[ إبن أبی الدنیا | ٥٥ ]

‍ مُـرد

و او را به جهنـم بُردند، گفت: پس دوستانم کجا هستند؟! گفتند: پـس از مـرگ تو تـوبه کردند..!!

امام سفیان ثوری رحمه الله:

‍ به نزد ابی جعفـر ( خلیفه ى وقت ) در مِنا رفتم و گفتم:

از خدا بترس، تو به واسطه ی شمشیـر مهاجریـن (از مکه) و انصـار (از مدینه) به این جایگاه و منزلت رسیده ای،

لیکن فرزندانشان از گرسنگی در حال مُرگ هستند،

عمـر بن خطاب حج را به جا آورد در حالی که تنها پانزده دینار مصـرف می کرد و در زیر درخـت می خوابید...

ابو جعفر به من گفت: می خواهی همانند تو باشم ؟

گفتم: مانند من نباش، کمتـر از خودت باش و بالاتـر از از آنچه من هستـم..

گفت، برو بیــرون..!!

[ الجـرح والتعدیل لابن أبی حاتم ]

امام نافع المدنى رحمه الله:

عبدالله بن عمر رضی الله عنه شام را به تنهایی نمی خورد..( مگر به ندرت )

[ طبقات | ٥١٥٠ ]

امام سلیمان بن مهران رحمه الله:

(اگر) فیـل مُرده را حَمـل کُنی، سنگین تر نیسـت، از بعضـى از افراد که در مجلـس ها نشستـه اند.( یعنی تحمل رفتارشان سخـت است )...

[ العلل بروایة عبدالله بن أحمد | ١٢٦ ]

‍ معمر بن سلیمـان نوشت:

پسـرم کتاب بخر و علم را بنویس (و یادداشت) کن

چـراکه علـم باقی مى ماند ولی دیـنار ها مى روند و نمى ماننـد.

[ الجامع لابن عبدالبـر | ٩٩ ]

امام سفیان ثوری رحمه الله نزد امام ابراهیـم بن أدهم رحمه الله می رفت و می فرمود:

ای ابراهیـم از الله بخواه که ما را بر توحیـد بمیرانـد...

[ الثبات عند الممات | إبن أبی الدنیا ]

امام وهیب رحمه الله:

عیسى بن مریم مى فرمود محبت فردوس ( بهشت ) و ترس از جهنم،

صبر بر سختى ها را به بنده مى بخشند، و بنده را از استراحت در دنیا، دور مى کنند...

[ الزهد لإبن المبارک ٦٤/٢ ]

امام سفیان بن عیینة رحمه الله:

بهترین علم، علم به الله و علم به دستور الله است، پس هرگاه بنده عالم به الله و عالم به امر الله باشد [به مقصد] رسیده است و بندگان نعمتی بهتر از نعمت شناخت الله و نعمت شناخت امر الله را به دست نیاورده‌اند و گرفتار مجازاتی بدتر از جهل نسبت به الله و جهل نسبت به امرش نشده‌اند.

حلیة الأولیاء

سفیان ثوری رحمه الله می‌گوید:

«آنان فرزندانشان را برای طلب علم خارج نمی‌ساختند مگر آنکه پیش از آن ادب آموزند».

[حلیة الأولیاء: ۶/ ۳۱۶]

گفته شده که:

از مکارم اخلاق شافعی و کمال عقل وی و صدق اخلاصش یکی این که اغلب مناظراتی که می‌آورد را بدون ذکر طرف مناظره ذکر می‌کند.

زیرا مقصود وی [از ذکر این مناظرات] تقریر حق و دفع شبهات و آموزش راه‌های نظر است، اما نام بردن از شخص مورد مناظره توهم حظ نفس را به وجود می‌آورد.

تابعی بزرگوار حارث بن قیس رحمه الله می‌گوید:

هرگاه اراده‌ی انجام کار خیری کردی زودتر انجامش بده، و اگر شیطان در نمازت آمد و گفت: «تو ریا می‌کنی» نمازت را طولانی‌تر کن!

[مصنف ابن ابی شیبة: ۸۴۴۳]

ابن عمر رضی الله عنهما به مردی گفت:

آیا از آتش جهنم در هراسی و دوست داری وارد بهشت شوی؟

گفت: آری به الله سوگند!

فرمود: پدر و مادرت زنده‌اند؟

گفت: مادرم نزد من است.

فرمود: به الله سوگند اگر با او به نرمی سخن گویی و غذایش دهی، بهشتی خواهی بود، در صورتی که از گناهان کبیره دوری کنی.

[الادب المفرد: ۸]

مردی به صحابی جلیل، عبدالله بن عمربن الخطاب رضی الله عنهما نامه نوشت که:

«همه‌ی علم را برایم بنویس»!

پس ابن عمر برایش چنین نوشٰت:

«علم بسیار است،اما اگر توانستی در حالی با الله دیدار کنی که:

پُشتت از خون مردم سبک باشد،

و شکمت از اموالشان خالی باشد،

و زبانت را از آبرویشان باز بداری،

و به امر جماعتشان پایبند باشی،

چنین کن...

والسلام».

[سیر أعلام النبلاء: ۳/ ۲۲۲]

امام عادل، عمر بن عبدالعزیز رحمه الله سوره‌ی تکاثر را خواند و سپس گریست...

سپس این آیه را تکرار کرد: {حتی زُرتُمُ المقابِر} (تا آنکه [مردید و] به دیدار قبور رفتید) و گفت:

من قبرها را جز محل زیارت و دیدار نمی‌بینم. و آنکه زیارت قبر نمود باید برگردد، یا به سوی بهشت و یا به سوی جهنم.

[الرقة والبکاء ابن ابی الدنیا: ۴۲۱]

سعید بن العاص رضی الله عنه می‌گوید:

فرزندم، اسباب بزرگواری اگر آسان و در دسترس بود دون‌مایگان از شما سبقت می‌گرفتند، اما سخت است و تنها کسانی که فضیلتش را بدانند و امید پاداش داشته باشند بر آن صبر می‌کنند.

[مکارم الأخلاق ابن ابی الدنیا: ۴۸]

مردی نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم آمد و گفت: هنگام درخواست از الله چه بگویم؟

فرمود:

«بگو: "اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی وَارْحَمْنِی وَعَافِنِی وَارْزُقْنِی"چرا که اینها دنیا و آخرت تو را یکجا در بر دارد» [به روایت مسلم]

معنی دعا: الها مرا مورد رحمت و مغفرت و عافیت قرار ده و روزی‌ام عطا کن.

امامان تابعی، یحیی بن ابی کثیر و مکحول شامی هنگام نزدیکی رمضان چنین دعا می‌کردند:

«اللَّهُمَّ سَلِّمْنِی لِرَمضَانَ، وَسَلِّمْ رَمَضَانَ لِی، وَتَسَلَّمْهُ مِنِّی مُتَقَبَّلًا»

یعنی: خداوندا مرا سالم به رمضان برسان و رمضان را برایم [از گناه و مبطلات] سالم نگه دار و آن را پذیرفته از من تحویل بگیر.

[حلیة الأولیاء، الدعاء طبرانی]

مالک بن دینار رحمه الله می‌گوید:

«صدیقان هرگاه قرآن برایشان خوانده شود دل‌هایشان برای آخرت از شادی به شور افتد».

[حلیة الأولیاء: ۳۵۸]

مجاهد می‌گوید:

برای خدمتگزاری ابن عمر ـ رضی الله عنهما ـ با وی همراه شدم. او خدمتگزاری مرا می‌کرد!

[سیر أعلام النبلاء]