کشاورزان بردگانی در دستان تیولداران اشکانی:
حکومت خان سالاری،به اصطلاح امروزی:فئودالیک یا همان تیول داری باستانی جزئی مهم از دوره هایی درتشکیلات اجتماعی،اقتصادی و سیاسی ایران پیش از اسلام بوده است.
نظام ارباب رعیتی (برده) ای که اعظم تیول داران و راس خان ها،پادشاه بود و آنچه در خور توجه است بردگی کشاورزانی است که در آن زمین ها،هم کار می کرده اند و هم در مواقع نیاز،چه به نفع پادشاه و چه برعلیه او (به خواست زمین دار)،باید شمشیر می کشیدند و در جنگ ها شرکت می کردند.
پروفسور کریستین سن درباره نظام ملوک الطوایفی اشکانی و بردگی کشاورزان می نویسد:
| نکاتی از کتاب:ایران در زمان ساسانیان
«...در این طبقه،یعنی نزد ویس بدان،مرکز ثقل دولت قرار داشت،که گماردگان (تیولداران) بزرگ و معتبر شاهنشاه به شمار می آمدند و اتباع خود را برای جنگ با دشمنان شاه و گاهی نیز برای در افتادن با خود او مسلح می ساختند.
مثلا سورن ده هزار سوار که همه از بندگان او بودند،به جنگ کراسوس برد.
از این مطلب چنین بر می آید که در آن وقت کشاورزانی که موظف به خدمت جنگی بودند،در تحت تسلط صاحبان مقتدر تیول و املاک دولتی به نوعی بندگی دچار بودند.»
منبع:ایران در زمان ساسانیان،آرتور‌کریستین‌سن،رشید یاسمی،انتشارات‌نگاه-۱۳۸۴،ص۳۰
